ထုတ်ဝေပြီးနှမ်းမျိုးများ၏မိဘမျိုးစေ့ပွားများခြင်းအစီအစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိခြင်း

စိုက်ပျိုးရေးသုတေသနဦးစီးဌာန၊ယာသီးနှံများသုတေသနဌာနခွဲ၊ဆီထွက်သီးနှံသုတေသနဌာနစုသည် လယ်ယာကဏ္ဍစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊ ပြည်တွင်း စားသုံးဆီဖူလုံရေး အတွက်ရေ၊မြေ၊ဒေသနှင့်ကိုက်ညီ၍အထွက်နှုန်းနှင့်အရည်အသွေးကောင်းမွန်သောမျိုးကောင်းမျိုးသန့်များမွေးမြူထုတ်လုပ်ခြင်း၊ဆီထွက်သီးနှံမျိုးသစ်များ(မြေပဲ၊နှမ်း၊နေကြာ)တစ်ဧကအထွက်နှုန်းတိုးတက်မြင့်မားစေရန်စိုက်ပျိုးနည်းပညာများရှာဖွေဖော်ထုတ်ခြင်းသုတေသနလုပ်ငန်းများကိုအဓိကဆောင်ရွက်လျှက်ရှိပါသည်။

ဆီထွက်သီးနှံသုတေသနလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ရာတွင်စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေးနှင့် အာဟာရပြည့်ဝရေး၊ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအားလိုက်လျောညီထွေမှု၊ ခံနိုင်ရည်ရှိမှုနှင့် ရေရှည်တည်တံ့သောစိုက်ပျိုးရေး၊ အပင်မျိုးရိုးဗီဇနှင့် သဘာဝအရင်းအမြစ်များထိန်းသိမ်းရေးနှင့် မျိုးပွားများခြင်း၊ မျိုးစေ့ထုတ်ခြင်း၊ သုတေသနနှင့် နည်းပညာတိုးတက်ရေး အစရှိသော သုတေသန အစီအစဉ်များကိုဒေသအလိုက် သင့်တော်သည့် အထွက်နှုန်းနှင့် အရည်အသွေးကောင်း သောဆီထွက်သီးနှံမျိုးများနှင့် စပ်မျိုးနေကြာမျိုးသစ်များဖော် ထုတ်ရန်၊သီးနှံအလိုက်၊ဒေသအလိုက် အကျိုးအမြတ်အများဆုံးရရှိမည့် စိုက်ပျိုးနည်းစနစ်များနှင့် သီးနှံပုံစံများကိုသုတေ သနပြုဖော် ထုတ်ရန်၊ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်ပြောင်းလဲလာမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမည့်အခြေအနေများနှင့် လိုက်လျောညီထွေမည့်မျိုးနှင့်စိုက်စနစ်များသုတေသနပြုဖော်ထုတ်ရန်၊ ထုတ်ဝေပြီး ဆီထွက်သီးနှံ မျိုးများ၏မိဘမျိုးစေ့ကိုထုတ်လုပ်ပေးရန်ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် ဆောင်ရွက်လျှက်ရှိပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် နှမ်းသီးနှံစိုက်ဧရိယာသည် ဆီထွက်သီးနှံစုစုပေါင်းစိုက်ဧရိယာ၏ (၅၀) ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး မကွေး၊မန္တလေးနှင့်စစ်ကိုင်းတိုင်းတို့တွင် မိုး၊မိုးနှောင်းနှင့် မိုးကြိုရေသွင်းနှမ်း (နွေနှမ်း) ဟူ၍ အများဆုံးစိုက်ပျိုးကြပါသည်။ နှမ်းသီးနှံသည် မျိုးနှုန်းအ နည်းငယ်သာလိုအပ်ခြင်း၊ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုစရိတ်နည်းပါးခြင်းနှင့် စားသုံးဆီအဖြစ်လူကြိုက်များခြင်း၊ ပြည်ပစျေးကွက်ဝင် သီးနှံဖြစ်ခြင်းတို့ကြောင့် ထုတ်လုပ်မှုတိုးတက်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ပြည်တွင်းစားသုံးဆီဖူလုံမှု အတွက်ဖြည့်တင်းပေးရန်နှင့်ပြည်ပစျေးကွက်တွင်မျက်နှာပန်းလှစွာတင်ပို့ရောင်းချနိုင်ရေးအတွက်နှမ်းသီးနှံသုတေသနလုပ်ငန်းများကိုပြည်ပစျေးကွက်၀င်အထွက်နှုန်းနှင့်အရည်အသွေးကောင်းနှမ်းမျိုးများရရှိရန်၊သက်လျင်အထွက်ကောင်းနှမ်းမျိုးများရရှိရန် ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့်ဆောင်ရွက်လျှက်ရှိပါသည်။

ဆီထွက်သီးနှံသုတေသနဌာနစုအနေဖြင့်ဆောင်ရွက်လျှက်ရှိသည့်နှမ်းသီးနှံသုတေသနလုပ်ငန်းများအနက် ၂၀၁၉-၂၀ ခုနှစ်အထိနှမ်းသီးနှံ(၈)မျိုးကို ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ပြီး ထိုထုတ်ဝေပြီးနှမ်း မျိုးများမှတောင်သူများကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်စိုက်ပျိုးနေသောပြည်ပစျေးကွက်ဝင် နှမ်းမျိုးများဖြစ် သည့် ဆင်းရတနာ-၃၊ ဆင်းရတနာ-၁၄ နှင့် နှမ်းဖြူမျိုးဖြစ်သည့် ဆင်းရတနာ-၁၂ နှမ်းမျိုးများကို မျိုးရိုးဗီဇသန့်စင်မှုရှိစေရေး၊ ဗီဇငြိမ်သန္ဓေသန့် မိဘမျိုးစေ့ထုတ်လုပ်နိုင်ရန်အတွက် ၂၀၂၁ ခုနှစ် (မိုးကြိုရာသီ)၌(Net house)များတွင်စိုက်ပျိုးဆောင်ရွက်ထားရှိခြင်းဖြစ်ပါသည်။ မိဘမျိုးစေ့ ထုတ်လုပ်နိုင်ရန်အတွက်ပထမဦးစွာအမြုတေသန္ဓေသန့်မျိုးစေ့(Nucleus seed)ရရှိရန်ဆောင်ရွက် ရပါသည်။

နှမ်းသီးနှံသည်ပင်တည်းဝတ်မှုန်ကူးသည့်အပင်ဖြစ်သော်လည်းပင်ခြားဝတ်မှုန်ကူးမှုမှာမျိုး၊ ဝတ်မှုန်ကူးနိုင်သည့်အင်းဆက်နှင့်ရာသီဥတုအခြေအနေကိုလိုက်၍ ၅ ရာခိုင်နှုန်း မှ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိရှိသောကြောင့်အမြုတေသန္ဓေသနမျိုး‌စေ့(Nucleusseed)ထုတ်လုပ်ရာ၌ ပင်တည်း ဝတ်မှုန်ကူးစေရန်အတွက်ကလစ်ညှပ်ခြင်းကိုဆောင်ရွက်ပေးရပါမည်။ပြင်ပမျိုးရိုးဗီဇများဝင်ရောက်ခြင်းကိုကာကွယ်ရန်ထိုအမြုတေသန္ဓေသန့်မျိုးစေ့ (Nucleus seed)များကို(Net house) များတွင်တစ်ပင်တစ်လိုင်းစိုက်ပျိုးရပါမည်။ထိုတစ်ပင်တစ်လိုင်းစိုက်ပျိုးထားသည့်အပင်များမှအမြုတေသန္ဓေသန့်မျိုးစေ့(Nucleusseed)အဖြစ်ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းရန်အတွက်တစ်ပင်ချင်းရွေးချယ်၍ကလစ်ညှပ်ခြင်း၊အပင်ညီညာသောအပင်များကိုမိဘမျိုးစေ့အဖြစ်ရိတ်သိမ်းချိန်တွင်စုပေါင်းသိမ်းခြင်းဖြင့်စနစ်တကျမွေးမြူထုတ်လုပ်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုကဲ့သို့စနစ်တကျထုတ်လုပ်ခြင်းဖြင့်မိဘလိုင်းများ၏မူလအရည်အသွေးကိုမကျဆင်းစေဘဲအရည်အသွေးမြင့်မားသည့်မိဘမျိုးစေ့များပွားများထုတ်လုပ်ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်ပါကြောင်းနှင့်တောင်သူများအနေဖြင့် ထုတ်ဝေပြီးနှမ်းမျိုးများနှင့်ပတ်သက်သည့် မျိုး၊ စိုက်နည်းစနစ်များနှင့်စပ်လျဉ်း၍ သိလိုသည်များရှိပါကဆီထွက်သီးနှံသုတေသနဌာနစုတွင်သွားရောက်လေ့လာမေးမြန်းစုံစမ်းနိုင်ပါကြောင်းသတင်းရရှိပါသည်။